Het land van Mansholt. En van Freerk de Boer

Dyksterhusen, Hatzum, Midlum – de dorpsnamen geven zo'n vertrouwd beeld. En toch moet je daarvoor bij Nieuweschans de Duitse grens over. Tijdens een fietstocht van ruim 50 kilometer door het Rheiderland doe je die plaatsen aan. De route leidt je door Charlottenpolder, Landschaftspolder en Heinitzpolder naar Ditzum in het noorden. Dat is een havenplaatsje aan de monding van de Eems in de Dollart, waar je altijd wel een adresje voor de lunch vindt. Het valt op dat hoe dichter je bij de zeedijk bent dat je vooral veehouderijen aantreft en dat de akkerbouwers hun bedrijf wat meer in het midden van de streek hebben. Verder kun je de weg langs de rivier de Eems volgen door Hatzum, Critzum, Midlum naar Jemgum en vervolgen weer richting Bunderhee dat bekend staat om zijn ‘Steinhaus’ - een goed bewaard gebleven stins zoals die in Feanwâlden.

Het is in deze omgeving waarin Derk Roelfs Mansholt (1842-1921) opgroeide. Hij zou met zijn ouders in 1866 verhuizen naar Meeden in de provincie Groningen, om later boer te worden op de fraaie boerderij ‘Torum’ in Westpolder, vlakbij de voormalige Lauwerszeedijk. Van hem zijn de memoires in boekvorm bewaard gebleven in de Nederlandse vertaling “Jonge jaren tussen graan en slik”. Van deze Mansholt zou  kleinzoon Sicco later minister van Landbouw en Eurocommissaris worden .

Niet alleen de dorpsnamen hebben iets vertrouwds, dat geldt ook voor de namen van de vroegere bewoners. Neem nu iemand als Freerk de Boer, geboren in 1877 in Bunderneuland. Hij zou niet oud worden want hij sneuvelde als 36-jarige soldaat in de Eerste Wereldoorlog. Hij liet zijn vrouw en dochter van 3 en een zoon van 2 jaar achter. De naam De Boer kwam ook in het Rheiderland veelvuldig voor. De voertaal in dat gebied was in de negentiende eeuw nog overwegend Nederlands of in ieder geval een dialectische variant daarvan. Later is door de Duitse invloedssfeer de schrijfwijze van De Boer in enkele families gewijzigd in De Buhr, zo blijkt uit opschriften op grafstenen op het kerkhof in Landschaftspolder.

Verder is de streek met het laagste punt van Duitsland het vermelden waard. De Wynhamster Kolk ligt 2,50 meter beneden zeeniveau.

Laat het Rheiderland niet zo ver van ons verwijderd liggen. Het gebied ligt niet direct in een route wanneer je verder door Duitsland wilt reizen. Toch is de streek zeker de moeite waard om eens op de fiets te verkennen.